روزنامه ابتکار
1396/08/30
بررسی تاثیر آثار هنری شهری در تربیت ذهن هنری کودکان وقتی مجسمه‌های شهری، معلم می‌شوند
فاطمه امینالرعایامبلمان شهری جزو لاینفک هر شهر است، مجسمه‌ها و نقاشی‌های دیواری هم بخش مهمی از این مبلمان هستند. کافی است در مسیر تردد روزانه خود کمی به اطراف‌مان دقت کنیم در حاشیه اتوبان، پیاده‌روها، پارک‌ها یا حتی دیوار ساختمان‌ها یک اثر هنری می‌بینیم. با وجود آنکه این آثار به صورت کاملا ناآگاهانه بر ناخودآگاه تاثیر می‌گذارند، سوال این است که سهم کودکان از این آثار چقدر است؟ مجسمه‌های شهری تا چه اندازه بر شکل‌گیری ذائقه کودکان موثر است؟
مجسمه‌های شهری پرورش‌دهنده زیبایی‌شناسی
کیانوش غریب‌پور، تصویرگر، طراح گرافیک و مدیر هنری درباره تاثیر مجسمه‌ها و نقاشی‌های دیواری شهری بر تربیت ذهن کودکان و نوجوانان به «ابتکار» می‌گوید: مثل هر عنصر فرهنگی دیگری که در اطراف‌مان وجود دارد، دیدن مکرر و آشنایی با اشیاء پیرامون‌مان، در تربیت ذهن، فرهنگ تصویری و انباشت اطلاعات تصویری در ذهن ما موثر است. در هر محیطی که باشیم، چه فضای بسته و چه فضای باز، فارغ از منفی یا مثبت بودن اثر و هدفی که برای نصب در شهر به دنبال آن بوده‌ایم، آنچه که در سطح شهر می‌بینیم در ذهن‌مان ثبت میشود. فضای اطراف ما مجموعه‌ای است از معماری و مبلمان شهری که در پرورش ذهن، زیبایی‌شناسی و حد افق بصری ما نقش دارد. این موضوع قطعا بر کودکان، که این عناصر را به عنوان نوعی خوراک تصویری دریافت می‌کنند، تاثیر بیشتری می‌گذارد.
شهر سالم، شهری برای همه
بیشتر آثار هنری شهری، آثاری مفهومی هستند که پس از تفکر درباره دلیل خلق‌شان درک می‌شوند اما آیا کودکان هم توانایی درک این آثار را دارند؟ غریب‌پور می‌گوید: شهر فقط متعلق به کودکان نیست، همان طور که فقط متعلق به بزرگسالان نیست. شهری سالم است که بتواند برای همه شهروندان در همه گروه‌های سنی و در همه سطوح سواد عمومی، اثر هنری داشته باشد. ما باید فضاهایی مختص کودکان داشته باشیم، پارک‌ها، کتابخانه‌ها، کتابفروشی‌ها، سینماها و سالن‌های تئاتر، مدرسه مراکز فرهنگی ... بچه‌ها باید بیاموزند که چنین مفاهیمی را در مراکزی که متعلق به آن‌ها است یاد بگیرند. قرار نیست تمام فضاهای شهری برای همه کسانی که در آن زندگی می‌کنند موثر و مفید باشد یا برای یک گروه سنی خاص طراحی شود. آنچه مهم است نسبت فراوانی یک جامعه و سیاست‌گذاری برای آن‌ها است و اینکه برای یک دوره تاریخی مشخص، آثار بتواند به نسبت تکثرشان اثرگذار باشند.
این عضو شورای هنری نقاشی دیواری سازمان زیباسازی شهرداری تهران، درباره دقت شورای هنری شهرداری درباره کیفیت آثار هنری منتخب می‌گوید: کار این شورا است که آثاری انتخاب کنند که از حد ظرفیت هنرمندان و امکانات شهرداری پایین‌تر نباشد. در شورای هنری امکان انتخاب‌های دقیق‌تر وجود دارد و میزان حساسیت و دقت عمل بالا است. البته گاهی میزان کیفیت آثار دریافتی در حد مورد توقع ما نیست ولی مجبوریم اثری را انتخاب کنیم. بنابراین دایره انتخاب‌مان محدود میشود. شورای هنری سازمان شهرداری تهران نقش مدیریتی هنری زیادی ندارد. کمتر پیش می‌آید این شورا فاعل باشد و اثری را سفارش دهد یا آن را را از پیش طراحی کند تا به اثر هنری تبدیل شود. ما در مواجه با دریافت آثاری که فراخوان شده یا پیشنهاد شده، باید اثری را انتخاب کنیم. ولی در شورایی که ما هستیم سخت‌گیری بیشتر است و سعی بر آن است تا نگذاریم اثری که ارزش بصری ندارد و از حداقل‌های امتیازهای هنری برخوردار نیست، انتخاب نشود.
غریب‌پور ضمن بیان اینکه دلیلی وجود ندارد که تمام آثار یک هنرمند برجسته، شاخص باشد در پاسخ به این سوال که در سطوح مدیریتی شهرداری چقدر این اهتمام وجود دارد که آثار به هنرمندان برجسته سفارش داده شود، می‌گوید: معضلی که در این سال‌ها در جامعه با آن روبه‌رو بوده‌ایم این است که خیلی مواقع افراد در حوزه‌های مختلف به سراغ چهره‌های صاحب نام و صاحب سبک می‌روند ولی انتظاری که از اثر دارند، برآورده نمی‌شود. ولی قطعا سهمی از آثار شهری به هنرمندان درجه یک اختصاص خواهد یافت. مثلا در سازمان زیباسازی، در بخش نقاشی دیواری که من بیشتر در جریان هستم، هم از این هنرمندان دعوت میشود و هم به آن‌ها سفارش تولید اثر داده میشود و هم اگر فرصتی وجود داشته باشد، از چهره‌های صاحب سبک دعوت می‌کنیم. بالاخره مناسبات در سازمان‌ها کمی سخت‌تر است و شرایط جذب هنرمند متفاوت‌تر است. به جبران آن پروژه‌ای در شهر تهران انجام شده که در آن به منظور اکرام آثار تاریخی پیشگامان هنر معاصر، این آثار به شکل قابل توجهی در شهر تهران کار شدند که حتی اگر هنرمندی در میان ما نیست یا لزوما امروز به همان کیفیتی سابق اثر تولید نمی‌کند هم در حد ادای دین به شهر، آثارشان دیده شوند.
به مخاطره افتادن هویت اجتماعی نتیجه اغتشاش فضای شهری
الهام رحمت‌آبادی، جامعه‌شناس شهری، درباره تاثیر مجسمه‌های شهری بر ناخودآگاه کودکان و نوجوانان به «ابتکار» می‌گوید: اغتشاش فضای شهری و از بین بردن محلات سنتی و فضاهای شهری مثل میادین باعث شده که هویت اجتماعی و تعاملات انسانی به مخاطره بیفتد. افراد خصوصا کودکان و نوجوانان، بخش‌هایی از شهر را به خاطر می‌سپارند که با آن در ارتباط هستند مثل بخش‌هایی که در آن تردد می‌کنند. اشکال هنری ذهنیت، سلیقه و ذوق کودکان را شکل می‌دهند و موجب خلاقیت کودکان در این حوزه می‌شوند.
او ادامه می‌دهد: اگر فضاهای شهری، درست، کارآمد و کارشناسی شده باشند و از مشاوران حوزه‌های مرتبط در ساخت آن‌ها نظرخواهی شده باشد، بر ذهن کودک و نوجوان اثرگذاری مثبت خواهند داشت. چنین آثاری در ناخودآگاه ذهنی فردی و جمعی افراد تاثیرگذار خواهد بود. باید از قبل به این مسائل فکر شده باشد وگرنه همان اغتشاشی که امروز در ذهن همه ما وجود دارد در ذهن کودکان هم ادامه می‌یابد. ولی اگر با مطالعه و اندیشه از آثار استفاده شود، ماجرا شکل دیگری خواهد گرفت.
این استاد دانشگاه ضمن تاکید بر اینکه هدف ما از استفاده از آثار هنری شهری حائز اهمیت است، می‌افزاید: ما باید بدانیم که می‌خواهیم ناخودآگاه فردی و جمعی کودک چگونه شکل بگیرد و آنگاه از مفاخر یا اشکال هنری در راستای اهداف‌مان استفاده کنیم ولی متاسفانه چنین امری در تهران وجود ندارد. اثر هنری شهری باید به فرهنگ و ادبیات ما نزدیک باشد. تقویت فرهنگ بومی و ملی با توجه به جریان‌سازی ارزشی و عواطف جمعی همگی باید با تولید یک اثر هنری هم مسیر باشد. اگر چنین گامی برداشته شود، آنگاه اثربخشی وجود خواهد داشت.
سایر اخبار این روزنامه
رئیس قوه قضائیه:
نباید با دست خود، افراد را به سمت گسترش مفاسد سوق دهیم
« ابتکار» از اشتیاق آژانس‌های مسافرتی برای برگزاری تورهای کمک رسانی گزارش می دهد
حسن غفوری فرد در گفت‌وگو با «ابتکار» با اشاره به دلایل شکست اصولگرایان در انتخابات
جلال خوشچهره
سعودی‌ها به در بسته می‌زنند
«ابتکار» از لزوم ادامه کمک‌رسانی تا حل مشکلات زلزله‌زدگان کرمانشاه گزارش می‌دهد
زلزله همچنان ادامه دارد!
بررسی تاثیر آثار هنری شهری در تربیت ذهن هنری کودکان
وقتی مجسمه‌های شهری، معلم می‌شوند
گزارش«ابتکار»از حمایت 405 نفر از اهالی فرهنگ در کمپین«بد سرپرست تنهاتر است»
فریاد هنرمندان برسر خشونت علیه کودکان
سومین دور گفت و گوهای سطح بالای ایران و اتحادیه اروپای در تهران برگزار شد
پیوندهای مشترک در فصل بازی‌های دوگانه
«ابتکار» از احتمالات و سرنوشت رئیس دولت دهم گزارش می‌دهد
پایانی باز برای احمدی نژاد
حضرت آیت الله خامنه‌ای در دیدار با مردم زلزله زده کرمانشاه:
با یکایک دل‌های داغدار شما همدردم
اختلال در مدیریت بحران در نبود سواد رسانه‌ای
معاون پارلمانی رئیس‌جمهوری:
لایحه جدیدی برای تغییر ساختار دولت ارائه نشده است
زلزله 3/5 ریشتری در حوالی ایلام
